Խատիսյանի մեռելապսակները

Կոնստանտին Խատիսյանը ոչ միայն անվանի դաշնակցական էր, այլև Բաքվի հայ մտավորականների պարագլուխը: Մասնագիտությամբ ճարտարագետ` նա հիմնել էր նավթարդյունաբերական մեքենաշինական սեփական գործարան, նավթահորերի սեփականատեր էր և խիստ ունևոր մարդ: Բայց հարուստ, որը հոգ էր տանում Բաքվում ժողովված հայ գրողների, արվեստագետների, դերասանների, լրագրողների և առհասարակ մտավոր մշակների մասին: Այդ նպատակով 1906 թ. ստեղծել էր «Բաքվի հայոց մշակութային միությունը», որն ահռելի դերակատարություն ուներ բաքվահայոց կյանքում:

Կ. Խատիսյանը բնիկ թիֆլիսցի էր, հայրը պետական բարձրաստիճան պաշտոնյա էր, մայրը` հասարակական գործիչ ու բարերար, իսկ եղբայր Ալեքսանդրը Թիֆլիսի քաղաքագլուխն էր ու դաշնակցության ականավոր դեմքերից մեկը: Եվ բնական է, որ երբ 1913 թ., 49 տարեկան հասակում Կոնստանտինը վախճանվեց, նրան հուղարկավորեցին Թիֆլիսում:
Թիֆլիսահայերն ունեին մի եղկելի բարքային սովորություն` կենդանության օրոք տիրություն չէին անում կիսաքաղց, ծայրը ծայրին հազիվ հասցնող մտավորականներին, բայց հենց նրանց արժանացնում էին հանդիսավոր, ամպագոռգոռ թաղումների: Ընդ որում, այս կամ այն հանգուցյալի «արժեքը» չափվում էր… պսակների քանակով: Դրանք լինում էին երեք տեսակի` ծաղկե, արծաթե ու հազվադեպ` ոսկե: Ամենաճոխ հուղարկավորության արժանացել էր «Մշակ» թերթի խմբագիր Գրիգոր Արծրունին` 420 պսակ:

Կոնստանտին Խատիսյանի համար, ծաղկեպսակներից զատ, բերել էին ութ արծաթե պսակ, որոնք պիտի վաճառվեին, իսկ գումարը տրամադրվեր Խաչատուր Աբովյանի հուշարձան կանգնեցնելու համար: Հուղարկավորությունից հետո այդ ութ պսակները ի պահ հանձնվեցին Վանքի բակում գտնվող Ավետիս Ղուկասյանի թանգարանին: Սակայն հաջորդ առավոտյան պարզվեց, որ թանգարանի պատուհաններից մեկի ներքնամասը քանդել, երկաթյա ճաղերն ու ցանցը պոկել և պսակները գողացել էին… Ձերբակալվեցին տպարանի երկու բանվոր ու Վանքի ժամկոչներից մեկը:
Կոստյայի հացի մեջ աղ չկար:

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Նոր մեդալ
• Անհրաժեշտության դեպքում կարող եք կապ հաստատել
• Զուգահեռները թողնում եմ ձեզ
• Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու պատվար Ալեքսանդր Մանթաշյանց
• «Սեպտեմբերյան առավոտ»
• Դժբախտ հեծյալը
• Չարիքներէն փոքրագոյնը
• Բէհբուտ խան Ջիվանշիրի ահաբեկումը
• Հայոց ցեղասպանություն-110
• Հայոց ցեղասպանություն- 110
• Հայոց ցեղասպանություն-110
• Նրանք, ովքեր գերեզման չունեն, բայց ողջ են
• Մնացականյանի կամուրջը
• Խարբուխ
• Ձվեր ու փողեր
• Թիֆլիսի պոռնիկները
• Սամսոնն ու Սրբազանը
• Ալեքսանդր Մանթաշյանց – 183
• Հին-նոր բառգիրք
• 800 ՖՐԱՆԿ

Մեկնաբանություններ